در مدت مشابه سال گذشته، تعداد ۴۸ هزار و۲۶۷ دستگاه خودرو در بخش خصوصی تولید شده که در ۵ ماهه اول امسال به ۸۷ هزار و۸۸۳ دستگاه افزایش یافته است.
با وجود رشدی که در تولید خودرو رخ داده، اما تحلیل این آمارها نشان از این دارد که هنوز این میزان تولید پاسخگوی نیاز داخل نیست. از آن‌سو، قرار بود که این خلأ از طریق واردات خودرو پر شود. بنابر آمار گمرک تعداد ۱۲۱۸ دستگاه خودروی سواری خارجی در پنج ماهه امسال ترخیص و وارد کشور شده است. ارزش این تعداد خودروی سواری وارداتی به میزان ۲۵ میلیون و ۳۷۱ هزار دلار بوده است.

چه تعداد خودرو وارد شده؟
اما چقدر برای تامین نیاز بازار خودرو وارد کشور شده است؟ برخلاف وعده‌های متولیان دولتی که قرار بود تا خردادماه امسال ۲۰۰ هزار خودرو وارد کشور شود، گمرک ایران در تازه‌ترین آمار خود اعلام کرده که تعداد ۱۲۱۸ دستگاه خودروی سواری خارجی در پنج ماهه امسال پس از انجام تشریفات گمرکی از گمرکات ترخیص و وارد کشور شده است. ارزش این تعداد خودروی سواری وارداتی به میزان ۲۵ میلیون و ۳۷۱ هزار دلار بوده است.

بنابر این گزارش، در ۵ ماهه نخست سال ۱۴۰۲، یازده گمرک در واردات خودرو سواری فعال بودند که از بین این گمرکات، گمرک شهید باهنر بندرعباس با ترخیص تعداد ۴۸۵ دستگاه در جایگاه اول و گمرکات غرب تهران با تعداد ۴۳۱ دستگاه و گمرک شهریار (تهران) با ۱۳۱ دستگاه در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. این گزارش با اشاره به اینکه در ۵ ماهه سال جاری در مجموع تعداد ۲۳۲۳ دستگاه خودروی سواری نو در گمرکات اظهار شده است، می‌افزاید: از این تعداد ۱۲۱۸ دستگاه ترخیص قطعی و وارد کشور شده است و تعداد ۱۱۰۵ دستگاه نیز به گمرک اظهار و در جریان تشریفات ترخیص قرار دارد. براساس این گزارش بیشترین تعداد خودروهای سواری در جریان تشریفات ترخیص واردات به گمرک غرب تهران با ۷۶۰ دستگاه اختصاص دارد و گمرکات شهریار (تهران) با ۱۹۳ دستگاه و قزوین با ۷۲ دستگاه در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

اما حال سری به آمارها بزنیم و ببینیم که خودروسازان در ۵ماهه امسال چقدر خودرو تولید و روانه بازار کردند؟ طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت از ابتدای امسال تا پایان مردادماه حدود ۵۳۶ هزار و ۹۰۳ دستگاه خودرو تولید شده است.

از این تعداد، حدود ۴۵۶ هزار و ۱۲۶ دستگاه خودروی سواری به صورت عبور مستقیم و کامل تولید شده که نسبت به ۳۷۰ هزار و ۱۶۶ دستگاه خودرو کامل تولیدی در پنج ماهه ابتدایی سال گذشته، ۲۳ درصد افزایش تولید را نشان می‌دهد. در مدت مذکور سال جاری نزدیک به ۶۲ هزار دستگاه وانت در کشور تولید شده که در مقایسه با آمار تولید در مدت مشابه سال گذشته که ۴۰ هزار و ۶۵۸ دستگاه بوده است از رشد ۵۲ درصدی برخوردار شده است.

در پنج ماهه نخست امسال با رشد ۷۰ درصدی حدود ۱۳۷۰ دستگاه خودروی ون تولید شده است. از ابتدای فروردین تا مرداد ماه سال گذشته ۸۰۶ دستگاه ون در کشور تولید شده بود. همچنین طی مدت مذکور سال جاری ۴۴۹ دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس تولید شده که ۱۲ درصد بیشتر از آمار تولید این نوع خودروها در پنج ماهه نخست سال گذشته معادل ۴۰۱ دستگاه است.

از مجموع تولید خودرو در پنج ماهه نخست سال جاری حدود ۱۶ هزار و ۶۰۰ دستگاه انواع خودروی سنگین (کامیون، کامیونت و کشنده) تولید شده که نسبت به ۹۸۲۰ دستگاه تولیدی در مدت مشابه سال گذشته، ۶۹ درصد تولید این خودروها افزایش پیدا کرده است. طبق آمار وزارت صمت، تنها آمار تولید اتوبوس‌هاست که کاهشی ثبت شده و در حالی که طی پنج ماه نخست سال گذشته ۴۲۴ دستگاه تولید شده بود، اتوبوس‌های تولیدی به ۳۳۱ دستگاه رسیده است که ۲۲ درصد کمتر است.

جزییات آمارها نشان می‌دهد، در ۵ ماهه نخست سال ۱۴۰۲، تولید خودرو توسط خودروسازان بخش خصوصی با رشد ۸۲ درصدی مواجه بوده است. تولید انواع خودرو در بخش خصوصی در ۵ ماه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷۸ درصد رشد داشته است.

در مرداد ماه سال ۱۴۰۱ تعداد ۱۲ هزار و ۳۸۲ خودرو سواری تولید شده بود اما در مرداد ماه امسال خودروهای تولید شده به ۱۷ هزار و ۳۰۶ دستگاه رسید. در ۵ ماه اول سال گذشته تعداد ۶۳ هزار و ۳۹۹ دستگاه انواع خودرو توسط بخش خصوصی تولید شده بود اما در ۵ ماه اول امسال به ۱۱۲ هزار و ۶۳۹ دستگاه افزایش یافته است. سهم بخش خصوصی در سال جاری حدود ۲۱ درصد انواع خودرو از تولید کلی خودرو در کشور بوده که این میزان در سال ۹۸ فقط ۵ درصد بوده است.
در ۵ ماه اول سال ۱۴۰۱ در مجموع ۶۳ هزار دستگاه انواع خودرو توسط بخش خصوصی تولید شده است. همچنین در سال ۱۴۰۰ در مجموع ۲۵ هزار و ۱۰۶ دستگاه انواع خودرو توسط بخش خصوصی تولید شده است. در سال ۱۳۹۹ در مجموع ۲۲ هزار و ۳۷۷ دستگاه خودرو و در ۵ ماه اول سال ۱۳۹۸ در مجموع ۱۶ هزار و ۵۸۱ دستگاه خودرو تولید شده بود.

صورت‌های مالی چه می‌گوید؟
بررسی صورت‌های مالی خودروسازی سایپا در سایت کدال سازمان بورس نشان می‌دهد این خودورساز پیام منفی جدیدی را به بازار خودرو مخابره کرده است. چالش عرضه خودرو به بازار، اتفاقی است که با توجه به آرامش نسبی بازار ارز هنوز اثر خود را روی بازار نگذاشته اما می‌تواند محرکی برای افزایش قیمت به‌ازای خودرو باشد.

صورت‌های مالی خودروسازی سایپا نشان می‌دهد این خودروساز در مرداد سال جاری به رغم تولید نزدیک به دو هزار و ۵۷۰ دستگاه شاهین، تنها حول و حوش ۶۹۰ دستگاه از این خود را فروخته است. افت عرضه شاهین به بازار خودرو در دومین ماه از تابستان امسال در حالی رقم خورده است که تولید و عرضه سوگلی سایپا در ماه‌های پیش از روالی معمول پیروی می‌کرد.

به‌طور معمول خودروسازان همیشه تمام تولید ماهانه خود را برای مشتریان فاکتور نمی‌کنند. بررسی صورت‌های مالی خودروسازان نشان می‌دهد همواره تعدادی از خودروها در پارکینگ‌ها می‌ماند. البته ماه‌هایی هم بوده که تعداد عرضه از تعداد تولید پیشی گرفته است.

طی پنج ماهی که از سال جاری سپری شده غول نارنجی جاده مخصوص نزدیک به ۲۱ هزار و ۲۰۰ دستگاه شاهین تولید کرده است و در همین بازه زمانی حدود ۱۸ هزار و ۱۵۰ دستگاه برای مشتریان فاکتور شده است. بنابراین سایپایی‌ها حدود سه هزار دستگاه شاهین را در پارکینگ‌های خود نگه داشتند. از این تعداد شاهین در پارکینگ دپو شده، حول و حوش هزار و ۹۰۰ دستگاه آن، مربوط به مرداد ۱۴۰۲ می‌شود. به عبارت دیگر بیش از ۶۰ درصد شاهین‌های فروخته نشده در مرداد به پارکینگ‌ها منتقل شدند.

آن‌طور که اکو ایران گزارش داده، شاهین در فروردین امسال حدود دو هزار دستگاه فاکتور شد. این روند در اردیبهشت و خرداد صعودی بود. بیش از پنج هزار و دستگاه در دومین ماه از سال ۱۴۰۲ شاهین روانه بازار شد. در خرداد نیز حول و حوش پنج هزار و ۳۵۰ دستگاه شاهین به متقاضیان تحویل داده شد تا رکورد فروش شاهین در خرداد امسال رقم بخورد.