خودرونامه، علیرضا بهداد: خودروسازان هیچگاه درباره وضعیت اقتصادی خود تا این اندازه با مردم صادق نبوده اند چه درباره تعداد تولید و چه میزان فروش، اما چرا نه سیاستگذاران و نه مردم حرف آنان را باور نمی کنند؟

شرکت های بزرگ خودروسازی یک بدهی بزرگ به مردم ایران دارند. آنها در طول 40 سال گذشته تا توانسته اند از قوانین و مقررات به نفع خود استفاده کرده اند تا به زعم خود کشور را در زمینه خودروسازی خودکفا کنند.

خودروسازان همواره در سایه تعرفه های بالا و لابی های گسترده قوانین و مصوبات را به نفع خود تغییر داده اند. آنان با اسم رمز حفظ اشتغال و تولید ملی و عدم وابستگی به خارج تا توانسته اند منابع بانکی و نقدینگی در دست مردم را جذب کرده و به نفع خود کار کرده اند.

مردم یا به عبارت بهتر مصرف کنندگان خودرو در این چهار دهه از جان و سلامت و مال خود گذشته اند تا صنعت خودرو سرپا بماند.

اکنون به وضعیتی رسیده ایم که زیرساخت های این صنعت در کشور برای تولید حدود یک میلیون و 600 هزار دستگاه خودرو در سال فراهم شده است. می توانیم با توجه به صنعت قطعه سازی و توسعه صنایع بالا دستی و پایین دستی خودرو، محصولاتی را با وابستگی کم وارد بازار کنیم.

دقیقا در جایی که قرار بود درخت دیر بازده صنعت خودرو به بار بنشیند، این صنعت دچار تحریم های گسترده شد و چند سال به عقب رفت. تحریم های جدید نیز سبب شده تا بسیاری از خودروها به صورت ناقص تولید شوند و به سبب نبود قطعه این احتمال وجود دارد که تولید انواع خودرو در کشور به 50 درصد کاهش یابد.

تقاضا برای خرید خودرو در ایران بالاست اما در حال حاضر خودروسازان کشور قادر به پاسخگویی به آن نیستند. به نظر می رسد در شرایطی که کشور با محدودیت های ارزی نیز روبروست، ورود خودروهای وارداتی حتی با تعرفه صفر هم نتواند به متقاضیان خودرو با قیمت زیر 50 میلیون تومان پاسخ دهد.

خودروسازان در حال حاضر به بلوغی نسبی رسیده اند اما عواملی از بیرون اجازه نداده است تا آنان بتوانند میوه سال ها صبر و تحمل مردم و زجر کشیدن خود و جامعه را بچشند. اگر تحریم ها صورت نگرفته بود صنعت خودرو کشور می توانست با تزریق محصولات جدید چه از طریق واردات و چه از طریق تولید داخل به بازار رنگ و بویی تازه بخشد.

خودروسازان در حالی به فعالیت مشغولند که نه سیاستگذار و نه مردم حرف آنان را باور نمی کنند. تصوری وجود دارد که برخی نهادها سود ناشی از صنعت خودرو را در سال های اخیر از آن خود کرده اند. اینها همه به خاطر دخالت شدید دولت در صنعت خودرو در دولت های پس از انقلاب است.

همواره برخی از افراد به نام انقلابی گری بازیچه منافع عده ای خاص شده اند و از تریبون های مختلف اجازه نداده اند تا صنعت خودرو در ایران با شرکای بزرگ به تولید محصول بپردازد. شاید اگر در دهه 60 از اجرای قرارداد تولید پژو 405 جلوگیری نمی شد، در سال 84 قرارداد ال 90 به اجرا می رسید و در سال 95 برخی نمایندگان مجلس و سیاسیون در اجرای قراردادهای خودرویی سنگ اندازی نمی کردند امروز به راحتی این صنعت در داخل کشور تحریم پذیر نبود.

خودروسازان با مشکلات بسیار زیادی همراهند. از سویی فشارهای سیاسی و پوپولیستی دولت به آنها سبب شده تا چوب حراج به محصولات خود بزنند و از سویی دیگر مصرف کنندگان به دلیل داشتن ذهنیت نامناسب به آنان، همواره دو شرکت بزرگ خودروسازی را زیر بار انتقاد خود ببرند.

نمونه آن ثبت نام های اخیر است که هیچ منطق اقتصادی تجویز نمی کند در حالی که کشور با کمبود خودرو روبروست، خودروسازان مجبور شوند تا محصولات خود را با قیمت غیر واقعی به فروش برسانند.

اشتباهاتی که دولت های مختلف در بازارهای انرژی، ارز، سکه و حتی لبنیات کرده اند سبب شده تا همواره رانت و فساد در تولیدات داخلی صورت گرفته و آنان نتوانند در فضایی رقابتی به تولید محصول بپردازند.

دولت بهتر است برای یکبار هم که شده جسارت به خرج داده و از آزادسازی قیمت ها دفاع کند. در عوض با کاهش تعرفه ها موافقت کرده و به تنظیم بازار خودرو بپردازد.

بی اعتمادی به خودروسازان نمادی از اعتراض به فضای موجود در کشور است. مردم گمان می کنند سایپا و ایران خودرو نمایندگان حکومتند و با دیده تردید به آنچه که در این صنعت می گذرد می نگرند.

وقت آن رسیده که خودروسازان به بازسازی سرمایه اجتماعی خود بپردازند و با جدیت از آزادسازی خودرو دفاع کرده و خود را اسیر تفکرات زودگذر پوپولیستی سیاستمداران نکنند.