خودرو‌نامه: اوایل امسال خبری در رسانه ها منتشر شد که نشان می داد، بازوی اقتصادی سپاه پاسداران تصمیم گرفته پای خود را از صنعت خودرو ایران بیرون بکشد. این خبر اگرچه در ابتدا با اما و اگرها و ابهامات زیادی روبرو بود اما در نهایت به وقوع پیوست و سهام اکثریت گروه خودروسازی بهمن، به شرکت قطعه سازی کروز که صد در صد خصوصی بوده و یکی از قطعه سازان بزرگ کشور به شمار می آید، واگذار شد. در این واگذاری دو سوال عمده وجود دارد. نخست آنکه چرا سپاه تصمیم گرفت پای خود را از صنعت خودرو ایران بیرون بکشد و دست از فعالیت در این صنعت بردارد و دوم هم آنکه خریدار بهمن آیا قادر است این شرکت را که از نظر تیراژ در سطح پایینی قرار گرفته و فقط دارای املاک و سوله هایی در تهران و اطراف آن است، به خودروسازی بزرگ تبدیل کرده تا به نقش آفرینی در بازار خودرو کشور بپردازد؟

در پاسخ به پرسش اول چند دیدگاه وجود دارد. برخی معتقدند که اصولا با توجه به رکود فعلی، بهترین فرصت برای خرید و فروش سهام شرکت های بزرگ به جود آمده به طوری که هم خریدار و هم فروشنده می توانند در صورت انجام معامله، راضی باشند. طبیعتا با توجه به کمبود نقدینگی و بالا رفتن ارزش ریال در اقتصاد ایران، مالکان گروه بهمن با در نظر گرفتن واقعیت های اقتصادی و دورنمای آن تصمیم به فروش این خودروساز گرفته اند و سعی دارند تا با استفاده از منابع حاصل شده به سرمایه گذاری در دیگر بخش های اقتصاد کشور بپردازند. از سویی دیگر کارشناسان بر این باورند که با توجه به کم اهمیت شدن نقش صنعت خودرو در اقتصاد ایران و سودآور نبودن این صنعت به مانند گذشته، راز بقا در این وادی، سرمایه گذاری مشترک، تحقیق و توسعه و انتقال دانش فنی به کشور است که با توجه به ماهیت مالکان قبلی گروه بهمن این کار نمی توانست در اولویت قرار گیرد. بازو اقتصادی سپاه با توجه به توان و تجهیزاتی که دارد، قادر است تا در انجام پرژه های عمرانی بزرگ تر اقدام کرده و کشور را در آن پروژه ها از توان خود بهره مند کند. صنعتی به مانند خودرو که در آن بازیگران زیادی حضور دارند و به مانند گذشته تقاضا برای خرید خود وجود ندارد، هم اکنون از جذابیت بالایی برای سرمایه گذاری بهره نمی برد مگر آنکه خودروسازان کوچک در خودروسازان بزرگ ادغام شده و به عنوان شعبه ای از آنها به تولید بپردازد تا خطوط تولید آنها خالی از محصول نشود.

 کارنامه گروه بهمن در سال های گذشته نشان می دهد که با خروج مزدا به عنوانی یکی از شرکای تجاری اصلی این خودروساز از ایران، عملا خطوط تولید بهمن نتوانست به مانند گذشته رونق خود را به دست آورد و مدیران این شرکت سعی کردند تا با دعوت از چینی ها به احیای این خطوط بپردازند اما در نهایت تن به اجاره خطوط خود به خودروسازان چینی دادند تا محصولات آنان در تهران نیز به تولید برسد و از این محل کسب درآمد داشته باشند. گروه بهمن به مانند سایر خودروسازان از محدودیت های بین المللی آسیب دید و با توجه به اینکه محصولات تولید شده اش از ساخت داخل بهره نمی برد و عملا مونتاژکاری روی آن صورت می گرفت، به نسبت سایر خودروسازان آسیب بیشتری دید. از این رو توان مالی اش کم شد تا جایی که تغییرات زیادی در سطح مدیران ارشد آن صورت گرفت اما اتفاقی در این گروه به وقوع نپیوست تا اینکه با پیدا شدن مشتری دست به نقد، مالکان اصلی بهمن تصمیم گرفتند تا این خودروساز را به فروش رسانند و مدیریت آن را به دست بخش خصوصی بسپارند.

اما کروز به عنوان خریدار گروه بهمن چه ماهیتی دارد و به چه دلیل در شرایط رکود اقتصادی حاضر شده تا بخشی از سرمایه خود را صرف خرید کارخانه خودرو بهمن کند.

با مطالعه سیر توسعه شرکت کروز به این نتیجه می رسیم که مدیران چنین شرکتی پس از سه دهه فعالیت در عرصه صنایع برق و تولید قطعات خودرو آنقدر بزرگ شده اند که تصمیم گرفته اند در دهه چهارم فعالیت خود رو به خودروسازی آورده و شانس خود را در توسعه این صنعت بیازمایند. امروز کروز با بیش از 5 هزار پرسنل یکی از بزرگترین واحدهای تولید کشور به شمار می رود که از سوی بخش خصوصی مدیریت شده و روز به روز بر فعالیت های تجاری و اقتصادی خود می افزاید. این شرکت با توجه به اینکه بخش بزرگی از قطعات برقی و غیر برقی خودروهای ساخت داخل را به تولید می رساند یکی از بزرگترین طلبکاران خودروسازان کشور است که حجم زیادی از نقدینگی خود را به خاطر طلبش از خودروسازان در دست ندارد با این حال توانسته کسب و کارش را توسعه ببخشد و به جایی برسد که علاوه بر تامین نیازهای داخل به صادرات نیز روی آورده و تامین کننده قطعات خودروسازان معتبر اروپایی شود.

به نظر می رسد کروز تصمیم گرفته تا حلقه بعدی ارزش افزوده را نیز برای خود ایجاد کرده و از طریق خرید گروه بهمن به صنعت خودرو ورود پیدا کند. این قطعه ساز با توجه به اینکه قادر است بخش قابل توجهی از قطعات مورد نیاز در یک خودرو را تامین کند به راحتی خواهد توانست با جوینت شدن و گرفتن شرکای تجاری مناسب به یکی از قطب های خودروسازی کشور تبدیل شود و خود را به عنوان بازیگر جدید صنعت خودرو کشور به بازار خودرو معرفی کند.

با توجه به استقرار مدیران جدید بهمن که از سوی کروز تعیین شده اند علاوه بر اینکه در ذهن کارکنان گروه بهمن تحول جدیدی به وجود می آید، بهره وری و کارآمدی در آن بالا می رود. به همین خاطر کارشناسان معتقدند که با دمیده شدن تفکر بخش خصوصی در گروه بهمن، این خودروساز می تواند با توجه به ظرفیت هایی که دارد هم در زمینه تولید خودروهای سواری و هم دیزلی و تجاری به نقش آفرینی در بازار خودرو کشور بپردازد.