به گزارش خودرونامه، این توافق که روز یکشنبه در اسکاتلند میان رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ و رئیس کمیسیون اروپا، اورزولا فون در لاین به امضا رسید، گرچه جلوی تشدید جنگ تجاری میان دو سوی آتلانتیک را گرفت، اما بار مالی قابل‌توجهی بر دوش خودروسازان اروپایی گذاشت. بر اساس مفاد این توافق، آمریکا تعرفه‌ای ۱۵درصدی بر اکثر کالاهای وارداتی از اروپا، از جمله خودروها وضع می‌کند؛ نرخی که اگرچه کمتر از تهدید اولیه ۳۰درصدی ترامپ است، اما همچنان چندین برابر تعرفه ۲.۵درصدی پیش از دوره اوست. واکنش بازار به این توافق چندان مثبت نبود. در نخستین روز معاملات پس از اعلام توافق، سهام شرکت‌های بزرگی چون پورشه، فولکس‌واگن، بی‌ام‌و و مرسدس بنز همگی بیش از ۳درصد افت کردند؛ موضوعی که نشان‌دهنده نگرانی سرمایه‌گذاران از پیامدهای تعرفه‌های جدید است.

اتحادیه خودروسازان اروپا (ACEA) در بیانیه‌ای اعلام کرد: «گرچه توافق فعلی در اصل گامی مثبت در مسیر کاهش تنش‌هاست، اما ادامه اعمال تعرفه‌های سنگین ۱۵درصدی، تاثیری منفی نه تنها بر صنعت خودرو اروپا، بلکه بر خود بازار آمریکا خواهد گذاشت.»

اتحادیه خودروسازان آلمان (VDA) نیز در بیانیه‌ای با اشاره به بار مالی تحمیل‌شده بر شرکت‌های آلمانی هشدار داد: «هزینه سالانه این تعرفه برای صنعت خودرو آلمان به‌میلیاردها یورو خواهد رسید؛ آن هم در شرایطی که این صنعت در حال گذار به فناوری‌های نوین و خودروهای برقی است.»

هیلدگارد مولر، رئیس این اتحادیه، تاکید کرد: «حال که گامی اولیه در حل مناقشه برداشته شده، سیاستگذاران اروپایی باید به‌طور جدی به دنبال حذف کامل موانع تجاری باشند تا صنعت خودرو بتواند در رقابت جهانی باقی بماند.»

ایالات متحده همچنان یکی از بازارهای اصلی برای خودروسازان اروپاست. تنها در سال گذشته، اروپا نزدیک به ۷۵۰هزار دستگاه خودرو به آمریکا صادر کرد که حدود یک‌چهارم کل صادرات خودروی این قاره را شامل می‌شود. سهم ایالات متحده از صادرات خودروسازان آلمانی نیز در حدود ۱۳درصد است.

افزایش ناگهانی تعرفه‌ها از ۲.۵ به ۱۵درصد، معادل ‌میلیاردها یورو ضرر سالانه برای تولیدکنندگان خواهد بود. به گفته کارشناسان، در حدود دو سوم از افزایش قیمت ناشی از این تعرفه‌ها را مشتریان آمریکایی پرداخت خواهند کرد و باقی آن بر دوش خودروسازان باقی می‌ماند.

استفان براتسل تحلیلگر ارشد صنعت خودرو، معتقد است: «شرکت‌ها ناچارند در بخش‌های دیگر هزینه‌ها را کاهش دهند یا سود خود را فدا کنند.»

از سوی دیگر، برخی شرکت‌ها همچون بی‌ام‌و و مرسدس بنز که در آمریکا کارخانه دارند، پیشنهاد کرده‌اند اتحادیه اروپا تعرفه واردات خودرو از آمریکا را حذف کند. بی‌ام‌و سال گذشته بیش از ۱۵۰هزار خودرو از آمریکای شمالی صادر و ۹۲هزار دستگاه از آنها را به اروپا وارد کرده بود.

شرکت مرسدس نیز اعلام کرده که به ‌دنبال حمایت بیشتر در سطح ملی یا اتحادیه اروپاست تا فشار تعرفه‌ها را کاهش دهد.

فراتر از صنعت خودرو، این توافق نشانه‌ای از تلاش دو سوی آتلانتیک برای ترمیم روابطی است که در دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ آسیب فراوانی دید. امضای این توافق نشان می‌دهد اتحادیه اروپا ناچار است در فضای جدید ژئوپلیتیک که تحت‌تاثیر بازگشت سیاست‌های حمایتی و انزواگرایانه آمریکاست، با احتیاط و واقع‌گرایی بیشتری عمل کند.

مصالحه تاکتیکی

به باور بسیاری از تحلیلگران، این توافق بیشتر نوعی مصالحه تاکتیکی است تا یک چارچوب پایدار برای تجارت آزاد. درحالی‌که ترامپ آن را «بزرگ‌ترین توافق تجاری تاریخ» توصیف کرده، واقعیت این است که بسیاری از تعرفه‌های ناعادلانه همچنان پابرجا مانده‌اند و تنها خطر یک بحران فوری برطرف شده است.

ریسک ناشی از تعرفه‌های جدید، خودروسازان را وادار به تجدیدنظر در زنجیره‌های تامین و محل تولید کرده است. ریکو لومان، اقتصاددان حمل‌ونقل در بانک ING هلند، می‌گوید: «سودآوری صنعت خودرو در شرایط فعلی بسیار تحت فشار است و امکان انتقال کامل بار مالی تعرفه به مصرف‌کننده وجود ندارد. در نتیجه، تولیدکنندگان به دنبال بازآرایی شبکه تولید و کاهش هزینه‌ها هستند.»

او همچنین اضافه می‌کند: «افزایش قیمت دلار نیز باعث شده واردات خودروهای اروپایی به آمریکا گران‌تر شود و این مساله مشکلات را دوچندان کرده است.»

از سوی دیگر، با توجه به فشار تعرفه‌ها و هزینه‌های سنگین گذار به خودروهای برقی، برخی خودروسازان اروپایی در تلاش‌اند تا جدول زمانی اتحادیه اروپا برای پایان تولید خودروهای احتراق داخلی را به تعویق بیندازند.

فردیناند دودنهوفر، رئیس مرکز پژوهش‌های خودرویی در آلمان، هشدار داده که در صورت عدم حمایت دولتی، احتمال کاهش تولید خودرو در کارخانه‌های اروپایی وجود دارد؛ موضوعی که ممکن است به بیکاری بیش از ۷۰هزار نفر تنها در آلمان منجر شود.

درحالی‌که توافق تجاری میان آمریکا و اروپا باعث توقف یک جنگ تمام‌عیار تعرفه‌ای شد، واقعیت آن است که صنعت خودرو اروپا بهای سنگینی برای این مصالحه می‌پردازد. تعرفه ۱۵درصدی، اگرچه کمتر از نرخ تهدیدآمیز قبلی است، اما همچنان تهدیدی جدی برای سودآوری شرکت‌ها، امنیت شغلی کارکنان و ثبات زنجیره تامین به شمار می‌رود.

ادامه گفت‌وگوهای سازنده میان بروکسل و واشنگتن می‌تواند گامی مهم برای حذف کامل موانع تجاری باشد، اما در کوتاه‌مدت، صنعت خودرو اروپا ناچار است خود را با واقعیت‌های جدید تطبیق دهد و برای بقا، راهکارهایی هوشمندانه و ساختاری اتخاذ کند.

منبع: دنیای اقتصاد