طبق داده‌های سایت کدال بورس تولید خودرو در دی ماه امسال نسبت به سال گذشته رشد ۴‌درصدی را تجربه کرده حال آنکه رشد ماهانه (دی به آذر) به ۵/ ۷‌درصد رسیده است. به این ترتیب تا پایان اولین ماه از فصل زمستان مجموعا ۷۳۸‌هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو تولید شده، حال آنکه از مجموعه خودروهای تولید شده ۸۸‌هزار و ۷۰۰ دستگاه متعلق به دی ماه است. بر این اساس در شرایطی تولید ماهانه خودرو در دی ماه ۵/ ۷‌درصد رشد را به خود می‌بیند که در آذرماه نسبت به آبان تیراژ، رشد ۵/ ۳‌درصدی داشته است.

اما ریشه رشد تولید در دی ماه به اعمال افزایش قیمت خودرو در آذرماه برمی‌گردد. در ۱۷ آذرماه امسال بعد از لغو رشد قیمت‌ها در آبان ماه توسط ابراهیم رئیسی، رشد ۱۸‌درصدی قیمت‌ها کلید خورد. همراه با افزایش دستوری قیمت‌ها، وعده و وعید‌ها مبنی بر ساماندهی تولید و عرضه نیز آغاز شد، این در شرایطی است که بنا بر گزارش‌های سایت کدال خودروسازان در کنار تولید سالانه، رکود جدیدی در رشد تیراژ ماهانه به ثبت رساندند. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که رشد تولید آیا به عرضه مناسب و ساماندهی بازار منجر شده است؟ در گزارش روز پنج‌شنبه رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرده بود که عرضه خودرو از سوی خودروسازان در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد، به همین دلیل بازار در رکود فرو رفته است. اظهارات وی به‌طور تلویحی از سوی برخی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو و همچنین مقامات سازمان بازرسی نیز مورد تایید قرار گرفته چرا که آنها نیز اذعان کرده‌اند که اگرچه خودروساز تولید را افزایش داده اما به همراه رشد تیراژ، خودروهای ناقص و دپویی نیز روند صعودی به خود گرفته است. بنابراین مشخص است که خودروساز لزوما هر آنچه تولید کرده به بازار عرضه نکرده و به دلایلی واضح این خودروها در پارکینگ خودروسازان جای گرفته است. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین نیز اشاره کردیم مشکلات مربوط به تامین ریزتراشه‌های الکترونیکی و همچنین دشواری در تهیه برخی از قطعات خطوط تولید، منجر به رشد محصولات ناقص در دو شرکت خودروساز شده است. در این زمینه یکی از دست‌اندرکاران صنعت خودرو به «دنیای‌اقتصاد» گفته بود که هرچه تولید رشد پیدا می‌کند به همان میزان تیراژ ناقصی‌ها نیز افزایش می‌یابد. به این ترتیب به نظر می‌رسد که نباید چندان به رشد تیراژ خودرو دل بست، چرا که با وجود مشکلاتی که شرح آن رفت، تمامی تولیدات خودروسازان امکان تجاری شدن نمی‌یابند. با این وجود اما رشد تولید در دی ماه را می‌توان به فال نیک گرفت و امید داشت که در کنار روند صعودی تیراژ مشکلات نیز روندی نزولی پیدا کند.

بر این اساس اگرچه خودروسازان با رشد سالانه و ماهانه در تولید روبه‌رو بودند اما آمارهای دی ماه بیانگر آن است که دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور باز هم از برنامه‌ریزی وزارت صمت عقب هستند. طبق برنامه وزارت صمت، خودروسازان تا پایان سال‌جاری باید یک‌میلیون و ۱۰۰‌هزار دستگاه خودرو تولید کنند که این به معنای تولید ۹۱‌هزار و ۷۰۰ دستگاه به‌طور ماهانه است.

به این ترتیب با وجود تولید ۷۳۸‌هزار و ۵۰۰ دستگاهی خودرو تا آخر دی‌ماه امسال، تولیدکنندگان ۵/ ۱۹‌درصد از برنامه وزارت صمت عقب افتاده‌اند.

اما آمارهای ارائه شده از سوی سایت کدال بورس در دی ماه بیانگر آن است که خودروسازان در تولید محصولات پرتیراژی همچون پژو ۲۰۶، سمند و... که از آنها به عنوان خودروهای زیان‌ده نام برده می‌شود، همچنان عقب هستند.

افت و خیز تولید ماهانه
بررسی آمارهای ماهانه خودرو طی ۱۰ ماه نشان می‌دهد تولید خودرو در اولین ماه از فصل زمستان به نوعی در قله قرار گرفته است. سه خودروساز بزرگ کشور در بازه زمانی یاد شده توانسته‌اند نزدیک به ۸۸‌هزار و ۷۰۰ دستگاه انواع محصولات سواری تولید کنند. این میزان در قیاس با تولید یک ماهه آذر از رشد تولید حدود ۵/ ۷درصدی حکایت دارد. در آخرین ماه از فصل پاییز در مجموع ۸۲‌هزار و ۵۵۳ دستگاه انواع خودروی سواری در خطوط تولید خودروسازان تکمیل شد.

روند رشد تولید خودرو از آبان ماه آغاز شد و خودروسازان توانسته‌اند در دومین ماه از فصل پاییز بیش از ۷۹‌هزار و ۷۰۰ دستگاه خودرو تولید کنند. تولید این تعداد خودروی سواری در دومین ماه از فصل پاییز به نسبت مهرماه از رشد حدود ۵/ ۱۳ درصدی خبر می‌دهد. اما در مهرماه در مقایسه با شهریورماه شاهد افت تولید خودرو بودیم. در حالی که خودروسازان توانسته بودند در شهریورماه حدود ۸۱‌هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو تولید کنند. اما در مهر ماه تولید خودرو به حدود ۱۴‌درصد افت کرد. این افت سبب شده مجموع تولید خودروی سواری در اولین ماه از فصل پاییز به حول و حوش ۷۰‌هزار و ۱۰۰ دستگاه کاهش یابد. سه خودروساز بزرگ کشور در مرداد ماه تولید بیش از ۵۴‌هزار و ۶۰۰ دستگاه انواع خودروی سواری را نهایی کردند. بنابراین تولید شهریورماه در قیاس با مرداد از رشد حدود ۵۰‌درصدی حکایت دارد. اما تولید مرداد ماه در مقایسه با تولید تیر سال‌جاری افت حدود ۳۲‌درصدی را نشان می‌دهد.

در تیرماه خودروسازان حدود ۸۶‌هزار دستگاه انواع خودروی سواری تولید کردند. تولید این تعداد خودرو در اولین ماه از فصل تابستان سال‌جاری نشان می‌دهد خودروسازان نسبت به خرداد تنها رشد تولید بیش از یک‌درصد را تجربه کردند. سه خودروساز بزرگ کشور در آخرین ماه از فصل بهار توانستند حول و حوش ۸۴‌هزار ۹۰۰ دستگاه خودروی سواری تولید کنند.

تولید این تعداد خودرو در خرداد ماه در حالی اتفاق افتاده است که در قیاس با تولید اردیبهشت حدود ۵۶‌درصد رشد را به خود دید. در اردیبهشت ماه ایران‌خودرو، سایپا و پارس خودرو در مجموع ۵۴‌هزار و ۲۰۰ دستگاه خودرو تولید کردند. فروردین ماه سال‌جاری نیز خودروسازان حدود ۶۴‌هزار و ۷۰۰ دستگاه انواع محصولات سواری خود را نهایی کردند. بنابراین تولید اردیبهشت نسبت به فروردین ماه افتی حدود ۱۶‌درصدی را به خود دیده است.

افت تولید پژو، دنا و سمند
اما نگاهی به جزئیات آمار تولید خودروهای سواری در ۱۰ ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود غول‌‌‌های جاده مخصوص چه افت‌‌‌وخیزی در این بازه زمانی داشته‌‌‌اند. ایران خودرویی‌ها تا پایان دی ماه در مجموع ۳۸۱‌هزار و ۳۲۱ دستگاه خودروی سواری تولید کردند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۲‌درصد افت تولید را تجربه کردند.

طبق آمار استخراج‌‌‌شده از صورت‌های مالی ایران‌‌‌خودرو، این خودروساز در گروه پژو تیراژی ۲۵۴‌هزار و ۸۷۵ دستگاهی را تا پایان اولین ماه از فصل زمستان امسال از خود به جا گذاشته است. این آمار نشان می‌دهد تولید محصولات پژو در ایران‌‌‌خودرو تا پایان دی و نسبت به ۱۰ ماه سال گذشته، نزدیک به ۹‌درصد کاهش یافته است. افت تولید گروه پژو از ابتدای سال‌جاری همزمان با ادعای زیان‌ده بودن این محصولات توسط خودروسازان آغاز شد، با این حال کاهش تولید در این گروه، حذف برخی مدل‌‌‌های پژو به‌خصوص ۲۰۶ تیپ ۵ و کاهش تیراژ پژو ۲۰۶ صندوق دار است. این خودروساز در حال‌گذار از خانواده ۲۰۶ و جایگزین کردن آن با پژو ۲۰۷ است اتفاقی که هنوز به طور کامل نیفتاده و همین مساله سبب شده تا شاهد افت تولید گروه پژو باشیم. ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها اما آمار پژو ۲۰۰۸ را خارج از خانواده پژو منتشر می‌کنند و صورت‌های مالی آنها نشان می‌دهد خودروی موردنظر ۱۰۳ دستگاه تولید طی ۱۰ ماه امسال داشته است. با توجه به این آمار، تولید پژو ۲۰۰۸ افتی ۷۸ دستگاهی را نسبت به بازه زمانی ذکر شده در سال گذشته به خود می‌‌‌بیند. از گروه پژو که بگذریم، آبی‌های جاده مخصوص در تولید گروه سمند نیز با کاهش تولید روبه‌رو بوده‌اند. بنابر آمار منتشره، این شرکت طی ۱۰ ماه امسال، ۴۱‌هزار و ۹۴۰ دستگاه سمند را به تولید رسانده و این آمار سبب کاهش ۷/ ۵درصدی تولید محصول موردنظر نسبت به مدت مشابه در سال ۹۹ شده است. غول آبی جاده مخصوص سال گذشته تا پایان دی ماه سال‌جاری حدود ۴۴‌هزار و ۵۰۷ دستگاه تولید انواع سمند را در خطوط تولید خود نهایی کرده است. ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها در ۱۰ ماه سال‌جاری اما ۴۲‌هزار و ۴۹۹ دستگاه انواع دنا را هم به تولید رسانده‌‌‌اند تا این خودرو نسبت به مدت مشابه سال گذشته حول و حوش ۷‌درصد کاهش تولید را به خود ببینند. بنابراین دنا نیز پشت سر گروه سمند و پژو در جاده افت تولید حرکت کرده است. ایران خودرویی‌ها دنا را در مدل‌‌‌های مختلف شامل معمولی، پلاس، پلاس با گیربکس معمولی و موتور توربوشارژ و پلاس با گیربکس اتوماتیک و موتور توربو شارژ به تولید می‌رسانند. با توجه به تیراژ ذکر شده برای این خودرو شاهد هستیم که دنا حالا پس از پژو پرتیراژترین محصول این خودروساز به شمار می‌رود. بررسی‌ها نشان می‌دهد آبی‌های جاده مخصوص سال گذشته در همین بازه زمانی در مجموع تولید حدود ۴۴‌هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع دنا را در خطوط تولید خود تکمیل کرده‌اند. به سراغ دیگر محصول ایران‌‌‌خودرو به نام رانا برویم که در ۱۰ ماه امسال تیراژ آن جهشی بلند را تجربه کرده است.

طبق گزارش ارائه شده به بورس، تا پایان دی ماه امسال حدود ۲۹‌هزار و ۳۷۰ دستگاه رانا در ایران‌‌‌خودرو به تولید رسیده که رشدی حدود ۱۹۰‌درصدی را نشان می‌دهد. ایران‌خودرویی‌ها تا پایان اولین ماه از فصل زمستان سال گذشته نزدیک به ۱۰‌هزار و ۱۰۰ دستگاه رانا را در خطوط تولید خود نهایی کردند. اما دیگر محصول ایران‌‌‌خودرو به نام هایما که چینی است و در سایت خراسان این شرکت مونتاژ می‌شود، افزایش تولید را در۱۰ ماه سال‌جاری تجربه کرده است. طبق آمارهای ارائه شده در سایت کدال سازمان بورس این خودروساز در مجموع پنج‌هزار و ۴۶۶ دستگاه هایما تا پایان دی امسال تولید شده که نسبت به ۱۰ ماه سال گذشته افزایش حدود ۷۱ ‌درصدی را نشان می‌دهد. در آمار ایران‌‌‌خودرو تولید ۷‌هزار و ۶۰ دستگاه تارا نیز به ثبت رسیده، خودرویی که جدیدترین محصول این شرکت به شمار می‌رود و سال گذشته تا پایان دی ماه حدود ۵۲ دستگاه از آن تولید ‌‌‌شد که تمام آن در یک‌ماه دی ماه ۹۹ به سرانجام رسید.

رشد تولید تیبا و کوئیک
حال به سراغ دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خود طی ۱۰ ماه امسال به جا گذاشته است. غول نارنجی جاده مخصوص نیز تا پایان اولین ماه از فصل زمستان بیش از ۲۵۷‌هزار دستگاه خودروی سواری در خطوط تولید خود تکمیل کرد. تولید این تعداد خودرو در مقایسه با تولید سال گذشته در همین بازه زمانی از رشدی حدود ۸‌درصدی حکایت دارد.

بنابر آمار ارائه شده به سازمان بورس، سایپایی‌‌‌ها در تولید تیبا تیراژی ۲۳۸‌هزار و ۵۸۸ دستگاهی را در ۱۰ ماه سال جاری از خود به جا گذاشته‌‌‌اند. این آمار نشان می‌دهد تولید خانواده تیبا در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدودا ۲۷‌درصد افزایش پیدا کرده است. این خودروساز این محصول را در مدل‌های تیبا صندوق دار، تیبا ۲ (هاچ بک) و تیبا پلاس تولید می‌کند. نارنجی‌های جاده مخصوص تا پایان اولین ماه از زمستان ۹۹ در مجموع تولید ۱۸۷‌هزار و ۷۷۷ دستگاه انواع تیبا را در خطوط تولید خود نهایی کردند. البته تیبا تنها محصول تولیدی سایپا در دی ماه نبود و این شرکت تولید شاهین محصول جدید خود را نیز در برنامه داشت. بنابر آمار منتشر شده در سایت کدال سازمان بورس، ۱۸‌هزار و ۳۱۵ دستگاه شاهین در ۱۰ ماه امسال به تولید رسیده است. این در حالی است که طی ۱۰ ماه مشابه سال گذشته تنها ۱۰۷ دستگاه شاهین تولید شده بود. همچنین تولید آریو نیز در ۱۰ ماه امسال تنها ۱۳۰ دستگاه بوده که ۶ دستگاه بیش از مدت مشابه سال گذشته است. آریو تا قبل از تحریم، تیراژ بسیار بالاتری در سایپا داشت و به نظر می‌رسد در صورت لغو تحریم، تولید این محصول رشد قابل‌توجهی را به خود خواهد دید، البته اگر قرار بر ادامه تولید آن باشد.

از سایپا بگذریم و نگاهی هم به وضعیت تولید خودروساز زیرمجموعه این شرکت یعنی پارس خودرو بیندازیم. پارس خودرو به عنوان زیرمجموعه سایپا حدود ۱۰۰‌هزار و ۱۵۰ دستگاه از محصولات سواری خود را تولید کرد. تولید این تعداد خودرو در مقایسه با دی ماه ۹۹ رشد حدود ۲۴‌درصدی را نشان می‌دهد. بنابر گزارشی که پارس‌‌‌خودرو به سازمان بورس ارائه داده، این شرکت در ۱۰ ماه امسال ۵۲‌هزار و ۱۵۳ دستگاه از محصولات گروه Q۲۰۰ (کوئیک) را تولید کرده است. تولید این تعداد از محصولات گروه Q۲۰۰ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد، تولید این گروه خودرویی را حدود ۳۵‌درصد بالا برده است. سال گذشته در همین بازه زمانی در مجموع ۳۸‌هزار و ۵۴۷ دستگاه انواع محصولات حاضر در گروه Q۲۰۰ در خطوط تولید پارس‌‌‌خودرویی‌‌‌ها تکمیل شد. این خودروساز همچنین ۲۹‌هزار و ۵۲۰ دستگاه کوئیک معمولی را در ۱۰ ماه امسال به تولید رسانده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشدی حدود ۵/ ۳۶۵درصدی را به خود می‌بیند. اما گروه S۲۰۰ یا همان ساینا نیز تیراژی ۱۷‌هزار و ۸۸۴ دستگاهی در ۱۰ ماه امسال داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۲۲۰‌درصد رشد کرده است. همچنین بنابر آمار ارائه شده به بورس، پارس‌‌‌خودرویی‌‌‌ها در ۱۰ ماه امسال تنها ۵۹۴ دستگاه برلیانس را مونتاژ کرده‌‌‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۸۳‌درصد افت داشته است.
منبع: دنیای اقتصاد