با نهایی شدن قرارداد سایپا و سیتروئن برای تولید انواع خودرو در ایران، این سوال به وجود آمده که آیا صنعت قطعه سازی کشور، آماده تولید قطعات مورد نیاز برای قراردادهای جدید هست یا خیر؟ آیا قطعه سازان ایرانی به طور همزمان قادرند تا برای برندهایی به مانند پژو، رنو، سیتروئن، سوزوکی و بنز به عنوان شرکای اصلی صنعت خودرو ایران به تولید قطعه بپردازند و 40 درصد اولیه قطعات مورد نیاز برای تولید هر خودرو را تامین کنند؟

در پاسخ می توان گفت اگر تا 10 سال پیش، قبل از اجرایی شدن قرارداداد ال90، این پرسش مطرح می شد، می توانستیم بگوییم که چنین کاری از عهده صنعت قطعه سازی ایران به سختی بر می آید اما حال که قطعه سازان ایرانی حدود یک دهه است به تولید قطعات رنو می پردازند و حتی آن را در بازارهای اروپایی عرضه می کنند، صنعت قطعه سازی ایران به این بلوغ رسیده تا قطعات مورد نیاز خودروهای جدید را در ایران به تولید برساند.

اکنون که شرکت های پژو، رنو، سیتروئن، سوزوکی، داتسون، بنز و فیات قرار است در ایران به تولید خودرو بپردازند، این فرصت برای صنعت قطعه ایران به وجود آمده تا با گرفتن شرکای تجاری قوی اروپایی سطح تکنولوژی خود را بالا ببرند و محصولاتی را به تولید برسانند که علاوه بر تامین نیاز داخل، بازارهای صادراتی را مورد هدف قرار داده و محصولات خود را در آن بازارها عرضه کنند.

قرارداد سایپا و سیتروئن نهایی شده و این دو همکار قدیمی تصمیم گرفته اند فعالیت های مشترک خود را پس از سال ها از سر گیرند که در این میان به نظر می رسد فرصت مناسبی برای قطعه سازان داخل کشور به وجود آمد تا با شناخت محصولاتی که قرار است در ایران به تولید برسد، خط تولید بخشی از قطعات مورد نیاز خودروهای جدید سیتروئن را در ایران به بهره برداری برسانند.

یکی از ویژگی های اصلی قرار داد سایپا و سیتروئن، موظف کردن طرف فرانسوی به صادرات 30 درصد از محصولات تولید شده در بازارهای خارج از ایران است که این موضوع قرارداد سایپا را از قرارداد ایران خودرو با پژو متمایز می کند. در آن قرارداد شرکت ایکاپ به عنوان شرکت مشترک ایران و پژو موظف است تا 30 درصد خودروهای تولید شده را وارد بازارهای خارجی کند اما در این قرارداد خود شرکت سیتروئن چنین وظیفه ای را برعهده گرفته است. طبیعتا با انعقاد چنین قراردادهایی صنعت خودرو ایران به پیشرفت قابل توجهی دست خواهد یافت و خودرویی در داخل جغرافیای کشورمان به تولید می رسد که قابلیت استفاده در خارج از مرزهای کشور را داشته باشد.

سیتروئن در حالی به ایران باز می گردد که بخشی از سهام سایپا کاشان را به مالکیت خود درآورده و با بکار گیری تعدادی از مهندسان خود در آن واحد، یکی از پیشرفته ترین خودروسازان در ایران مشغول به کار خواهد شد.

تا کنون این انتقاد نسبت به صنعت خودرو ایران وجود داشته که خودروسازان بزرگ کشور در فضایی انحصاری و به درو از رقابت به تولید محصولاتی قدیمی می پرداخته اند اما با توجه به قراردادهایی که بسته شده می توان گفت شرکت هایی وارد بازار خودرو ایران شده اند و خواهند شد که قادرند رقابتی جدی را در این صنعت به وجود آورده و بازار خودرو کشورمان را سرشار از رقابت کنند.

در این میان هر خودروسازی که به سرمایه گذاری برای تولید خودروهای ارزان زیر 30 میلیون تومانی یا حداکثر 8 هزار دلاری کند، بسیار موفق تر خواهد بود چرا که در این رنج قیمتی بازار بزرگی وجود دارد و با توجه به کاهش قدرت خرید مردم ایران، هر خودرو به روزی در این بازه به تولید برسد مورد استقبال مردم قرار خواهد گرفت و بازار بزرگی را از آن خود خواهد کرد. بدیهی است که خودروسازان اروپایی اگر به چنین امری واقف باشند بهتر است تا مطالعات خود را به سمت تولید این خودروها ببرند. البته رنو به این سمت حرکت کرده و قرار است تا رنو کوئید که خودرویی سبک و کلاس کوچک است را در ایران عرضه کند تا با قیمت زیر 25 میلیون تومان این خودرو در بازار کشور به دست متقاضیان برسد و مشتریان متوسط به پایین جامعه در ایران بتوانند از این خودرو بهره برده و بعد از سال‌ها تولید پراید شاهد تولید خودرویی اروپایی در این سطح قیمتی باشند.

سیتروئن تصمیم گرفته تا در بازار خودروهای 45 تا 120 میلیون  تومانی حاضر شود و با آرامش خاطر برای مشتریان متوسط به بالای کشور به تولید خودرو بپردازد که با توجه به نیازی که کشور در این زمینه دارد این برنامه سیتروئن به نتیجه مثبت خواهد رسید و طیفی از مشتریان که اینک از خودروهای غیر اروپایی و با برندهای کمتر شناخته شده استفاده می کنند ممکن است وسیله نقلیه خود را تغییر داده و به استفاده از خودروهایی بپردازند که با برند این شرکت فرانسوی معتبر در بازار عرضه می شود.

این وضعیت در صنعت خودرو ایران در شرایط پسابرجامی محقق شده تا به برکت تعامل با دنیا، صنعت خودرو کشور که از پیشران های رشد اقتصادی است به راه افتاده و سایر صنایع را به دنبال خود بکشاند. طبیعی است با رشد و توسعه صنعت خودرو در ایران، صنایع بالادستی و پایین دستی آن که هم اکنون در رکود به سر می برند تحریک خواهند شد تا این صنعت زمینه ساز رشد و توسعه آنها شود.

قرارداد سیتروئن و پژو طبیعتا آخرین نمونه از این قراردادها نیست و به زودی صنعت خودرو کشور شاهد انعقاد قراردادهایی خواهد بود که بر اساس آن رقبای قدر تری وارد این صنعت می شوند و به تولید انواع خودروهای روز در ایران مشغول می شوند. این اتفاق بزنگاه بزرگ تاریخی در صنعت خودرو ایران است که اگر سنگ بنای آن درست گذاشته شود، هر ساله خودروهایی در ایران به تولید می رسد که به طور هم زمان در بازارهای اروپایی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

*عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان