وزیر صنعت،معدن و تجارت اخیرا اعلام کرده دو خودروساز بزرگ کشور با وجود شرایط کرونایی، جمعا روزی چهار هزار دستگاه محصول سواری به تولید می رسانند. این در حالی است که تولید چهار هزار دستگاهی در روز، یک نکته مهم را در خود جای داده و آن، محصولات ناقص است. تردیدی نیست که تولید چهار هزار دستگاه محصول سواری فقط در ایران خودرو و سایپا در این روزگار تحریم و کرونا، اتفاق مثبتی در صنعت خودرو کشور به شمار می رود، منتها مشروط بر اینکه تولیدات به صورت کامل باشند.

طبق شنیده ها، آمار اعلامی از سوی وزیر صمت قریب به صحت است، با این حال بخش قابل توجهی از خودروهای تولیدی در روز، کسری قطعه دارند و به صورت ناقص راهی پارکینگ خودروسازان می شوند. این خودروها طبعا تا وقتی کسری قطعه شان رفع نشود، امکان تجاری سازی و عرضه به بازار را نخواهند داشت. با این حساب، بازار خودرو و مشتریان چندان نفعی از تولید چهار هزار دستگاهی روزانه نخواهند برد. به عبارت بهتر، با توجه به سهم بالای خودروهای ناقص از تولید روزانه خودروسازان، بهبود تیراژ تنها به درد آمار و ارقام وزارت صمت می خورد و کمک خاصی به تغییر شرایط بازار خودرو و همچنین کاهش تعهدات معوق نخواهد کرد.

در حال حاضر به دلایلی از جمله کمبود عرضه، منحنی قیمت خودرو در بازار صعودی شده و این در حالی است که اگر روزی چهار هزار محصول سواری کامل در ایران خودرو و سایپا به تولید می رسید، عرضه آنها می توانست تا حدی به کاهش التهاب قیمتی کمک کند. البته رشد قیمت دلایل مهم دیگری نیز دارد و تنها با رشد عرضه امکان نزولی کردن منحنی نیست، اما به هر حال بهبود واقعی تولید و عرضه خودرو می تواند حداقل از سرعت رشد قیمت ها بکاهد.

نکته دیگر اما به مسئله تعهدات معوق ارتباط پیدا می کند. ایران خودرو و سایپا در حال حاضر چند صد هزار دستگاه تعهد بر دوش شان سنگینی می کند که بخش قابل توجهی از آن، معوق است. در این شرایط اگر ایران خودرو و سایپا روزانه چهار هزار خودرو ناقص به تولید می رساندند، این امکان به وجود می آمد که تعهدات خود را با سرعت بیشتری رفع کنند. با این حال اما کمبود و نبود مواد اولیه و قطعات سبب شده خودروهای ناقص پس از یک دوره کوتاه غیبت، باز هم به خطوط تولید خودروسازان بازگردند. چالش تامین قطعات نه تنها از ناحیه تحریم و مشکلات مالی بلکه از محل ماجرای کرونا نیز سرچشمه می گیرد. شیوع این ویروس مرگبار در ایران و جهان سبب شده تامین قطعات از خارج به ویژه از چین به مشکل بخورد. هفته هاست به دلیل لغو پروازها از مبدا چین و به مقصد این کشور، تامین مواد اولیه و قطعات مختل شده و در کنار آن، روند تولید در قطعه سازی کشور نیز عادی نیست. مشکلات مربوط به تامین مواد اولیه و چالش های مالی از یک سو و محدودیت های ناشی از کرونا  (که سبب دیرتر آغاز شدن فعالیت واحدهای قطعه سازی در سال جاری شد) از سوی دیگر، روند تامین قطعات از داخل را مختل کرده است.

مجموع این اتفاقات سبب شده خودروسازان با کمبود و حتی نبود برخی قطعات مواجه و در نتیجه دوباره مجبور به  تولید محصولات ناقص شوند. طبق شنیده ها، به نظر می رسد خودروسازان از ناحیه نهادهای بالاسری (به ویژه وزارت صمت) بابت افزایش تیراژ تحت فشار قرار گرفته و از همین رو چاره ای جز تولید خودروهای ناقص در کنار محصولات کامل خود ندارند. این سیاست (افزایش تیراژ ولو به قیمت تولید خودروهای ناقص) پیش تر نیز در دستور کار خودروسازان بود، اما وزارت صمت در مقطعی آن را کنار گذاشت و حالا ظاهرا دوباره به آن روی آورده است.