چهارمین همایش بین‌المللی خودرو فرصتی فراهم آورد برای بازبینی آنچه که زوایای پنهان قراردادهای فرانسوی خوانده می‌شود. در شرایطی که این روزها برخی از منتقدان حضور دوباره فرانسوی‌ها در بازار خودرو ایران را نگران‌کننده می‌خوانند، اما مسوولان شرکت پژو و سیتروئن از بازگشت دوباره خود به ایران ابراز خوشحالی کرده و هیچ مانعی را مقابل این همکاری نمی‌دانند.
موانعی چون بازگشت تحریم‌ها یا تغییر رفتار ایالات‌متحده آمریکا در برابر ایران که ممکن است بار دیگر شرکت‌ها را مجبور به ترک ایران کند این در شرایطی است که مسوولان پژو از کسب مجوزهایی پرده‌برداری می‌کنند که در هیچ شرایطی آنها را مجبور به ترک ایران نخواهد کرد. بر این اساس در حاشیه همایش بین‌المللی خودرو با ژان کريستف کمار، قائم‌مقام مديرعامل و معاون آفريقا و خاروميانه پژو به گفت‌و‌گو نشستیم و از وی خواستیم که به‌نوعی پاسخگوی دغدغه های منتقدان داخلی باشد. دغدغه‌هایی همچون سیطره دوباره فرانسوی‌ها بر بازار ایران. وی نیز در این زمینه تاکید کرد که انتقادی به ما وارد نیست و این انتقادها باید به کم‌کاری سایر خودروسازان خارجی وارد شود نه ما. وی تاکید می‌کند به‌نظر من باید به خودروسازان آمریکایی، کره‌ای و آلمانی مراجعه کنید و از آنها بپرسید که چرا برای تولید خودرو به ایران نمی‌آیند؟! چرا در ایران سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؟ بیشتر از اینکه می‌خواهید به پژو انتقاد کنید که چرا در ایران کار می‌کند باید پیکان انتقادات را به سمت دیگر خودروسازان نشانه بروید و برعکس باید ما را تشویق کنید. ادامه گفت‌و‌گوی «دنیای‌اقتصاد» با کريستف کمار، قائم‌مقام مديرعامل پژو را در ذیل بخوانید.
وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران در دور جدید همکاری خود با خودروسازان خارجی بر دو شرط ساخت داخل بالای 40 درصد و صادرات 30 درصدی تاکید دارد، این در شرایطی است که شرکت پژو با کسب مجوز از وزارتخانه مذکور میزان ساخت داخل را تعدیل کرد و به 20 درصد رساند. سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا سیتروئن نیز همسو با پژو با ساخت 20 درصد، تولید محصولات خود را آغاز خواهد کرد؟
پژو و سیتروئن بنابر قراردادی که با شرکای ایرانی به امضا رسانده‌اند، تعهدات خود را اجرا خواهند کرد؛ اما اینکه آغاز فعالیت ما با تعدیل ساخت داخل باشد، موضوع درستی نیست؛ بنابراین طبق رویه‌ای که پژو در داخلی‌سازی محصولات خود در ایران خودرو پیش می‌گیرد سیتروئن نیز همان مسیر را طی خواهد کرد؛ به‌طوری‌که بنابه قراردادی که میان دو طرف امضا شده است الزام بر ساخت داخل 20 درصدی در پایان سال اول تولید است. بر این اساس خودروی 2008 که قرار است اسفندماه به بازار عرضه شود تا پایان سال 96 به ساخت داخل 20 درصد می‌رسد. هدف ما با شریک ایرانی ساخت داخل 70 درصد است؛ بنابراین شروع داخلی‌سازی در پایان سال اول تولید 20 درصد در نظر گرفته شده و این موضوع برای تولید در ایران خودرو و سایپا فرقی ندارد.
قطعه‌سازی ایران صنعتی وابسته به خودروسازی است و تنها در حوزه خواست خودروسازی کشور، اقدام به تولید قطعه می‌کند. به اعتقاد شما قطعه‌سازان ایرانی که سال‌ها به تولید قطعات برای محصولات داخلی پرداختند می‌توانند خواست شما را برای ارتقای داخلی‌سازی به 70 درصد اجابت کنند؟
به اعتقاد من ایران قطعه‌سازی قوی دارد و می‌تواند در کلاس جهانی به تولید قطعه بپردازد این در شرایطی است که ما الزام به صادرات 30 درصدی محصولاتمان از ایران را داریم؛ بنابراین تحقق این میزان صادرات تنها با ارتقای توان قطعه‌سازی ایران امکان‌پذیر است. ما می‌توانیم با داخلی‌سازی قطعات، خودروهای صادراتی را با قیمت‌های رقابتی عرضه کنیم؛ بنابراین برای داخلی‌سازی و سود آوری چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری در این زمینه نداریم.
به صادرات اشاره کردید این در شرایطی است که تاکنون عنوان نشده بازارهای صادراتی محصولات پژو و سیتروئن پس از تولید در ایران کجا واقع شده است؟
اینکه قرار است محصولات را به چه بازارهایی، صادر کنیم هنوز مشخص نشده است. اما بی‌شک بازارهایی که در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا هستند در اولویت قرار دارند.
آیا پژو برنامه خاصی برای منطقه خاورمیانه دارد؟
بله تا سال 2025 قرار است یک میلیون خودرو در خاورمیانه به فروش برسد که 70 درصد از این تعداد از کشورهای منطقه تامین خواهد شد.
چه کشورهایی را برای این هدف در نظر گرفتید؟
تامین‌کنندگان اصلی در این برنامه‌ریزی دو کشور ایران و مراکش خواهند بود.
برنامه‌ریزی شما چه الزاماتی را به همراه دارد؟
به اعتقاد من جدای از موقعیت جغرافیایی، قیمت بی‌نهایت پایین و همچنین کیفیت بی‌نهایت بالا می‌تواند ما را به اهداف مورد نظر نزدیک کند.
در برنامه‌ریزی که صورت دادید آیا حواشی و سیاست‌های پیش‌بینی نشده نیز مدنظر قرار گرفته است؟
مثلا چه حواشی؟
به‌عنوان مثال ممکن است که سیاست‌های دولت جدید ایالات متحده آمریکا در قبال برجام تغییر کند و شما بار دیگر مجبور به ترک ایران شوید؟
این را باید بگویم در بیانیه‌ای که وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد، از برجام و اجرای آن حمایت شده و جامعه جهانی نیز حامی آن است؛ ما توافقی دو جانبه با خودروسازی ایران امضا کرده‌ایم و تحت مسوولیت وزارت صنعت و شخص آقای نعمت‌زاده، آن را پیش خواهیم برد. مطمئن باشید ما برای خوشگذرانی و دورهمی به ایران نیامده‌ایم، چون سرمایه‌گذاری هنگفتی را انجام داده‌ایم و می‌خواهیم علاوه‌بر تولید، به سمت صادرات و بومی‌سازی قطعات نیز پیش برویم.
اما در راستای حضور دوباره پژو در ایران، انتقادهای داخلی نیز از گوشه و کنار شنیده می‌شود. انتقادهایی که جدای از برنامه‌ریزی شما برای ارتقای تولید و صادرات در کشور، به سیطره فرانسوی‌ها به‌خصوص پژو بر بازار ایران مطرح است نظر شما در این مورد چیست؟
این انتقادها نباید به شرکت پژو وارد شود؛ چراکه انتقادی به ما وارد نیست. این انتقادها باید به کم‌کاری سایر خودروسازان خارجی وارد شود نه ما. به‌نظر من باید به خودروسازان آمریکایی، کره‌ای و آلمانی مراجعه کنید و از آنها بپرسید که چرا برای تولید خودرو به ایران نمی‌آیند؟! چرا در ایران سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؟
بیشتر از اینکه می‌خواهید به پژو انتقاد کنید که چرا در ایران کار می‌کند باید پیکان انتقادها را به سمت دیگر خودروسازان نشانه بروید و برعکس باید ما را تشویق کنید.
اما یکی دیگر از انتقاداتی که طی یکسال اخیر صورت گرفته، نسبت به عدم اطلاع‌رسانی شفاف در مورد قرارداد پژو با ایران خودرو بوده است. هرچند بنا بر استانداردهای جهانی برخی از بندهای قرارداد میان شرکت‌ها باید محرمانه باقی بماند، اما سوال این است که چرا دو شرکت در این زمینه شفاف‌سازی نمی‌کنند تا منتقدان نیز پاسخی برای سوالات خود بیابند؟ در حال حاضر مجلس در انتظار قرارداد ایران خودرو و پژو است این در شرایطی است که پاسخ مناسبی به نمایندگان در این مورد ارائه نمی‌شود.
آنچه که شرکت پژو-سیتروئن انجام می‌دهد در چارچوب قانون است و ما خودمان را تابع قانون می‌دانیم؛ اگر قانون ایران ایجاب می‌کند بخش‌هایی از قرارداد را باید گزارش دهیم تابع آن هستیم. من در هیچ یک از جلساتی که در مجلس و... برگزار شده حضور نداشتم، اما اطلاع دارم که شرکای ما چنین کاری را انجام داده‌اند. اما موضوعی که من می‌توانم بر آن تاکید کنم اینکه پژو-سیتروئن تابع قانون جمهوری اسلامی ایران است؛ حال آنکه به گفته خودتان برخی از بندهای قرارداد باید محرمانه بماند، اما به نظر من مبنای ارزیابی یک شرکت نباید فعالیت گذشته آن باشد؛ اینکه چرا در گذشته این چنین شد و اینکه اگر احیانا در آینده تکرار شود چه خواهد شد را نباید خیلی مورد توجه قرار دهیم؛ چراکه بازار خودرو در حال حاضر چالش‌های بزرگی را درون خودش دارد. کافی است شما به مسائل محیط‌زیستی که خودرو در آن نقش دارد توجه کنید؛ چنین موضوعاتی نشان از رویکرد صنعت خودرو به آینده دارد. درخواست من نیز از همه این است که به آینده نگاه کنید و برنامه‌های پژو-سیتروئن در ایران درخصوص تولید محصولات، داخلی‌سازی، انتقال تکنولوژی، تکنولوژی‌های جدید را مدنظر قرار دهید و بر آنها تمرکز کنید.
آقای کمار در آخرین گفت‌وگویی که با روزنامه «دنیای اقتصاد» داشتید، تاکید کردید که پژو قرار است با یک رویکرد متفاوت و جدید وارد بازار ایران شود. بر این اساس بسیاری از مشتریان این تصور و توقع را داشتند که در گام اول پژو نسبت به جایگزینی خودروهای قدیمی خود در ایران اقدام کند این در شرایطی است که این اتفاق صورت نگرفت و فکری هم به حال خودروهای قدیمی زیر 50میلیون تومان نشد، اما برعکس خلأ قیمتی خودروهای بالای 50 میلیون تومان بیشتر مورد توجه دو شرکت قرار گرفت سوال من این است که آیا برنامه‌ای برای خودروهای زیر 50میلیون تومان نیز در سال‌های آتی دارید؟
همان‌طور که شما اشاره کردید، خودروهای کنونی پژو در ایران از رده خارج هستند. این خودروها از نظر ایمنی و از نظر تجهیزات فنی و تکنولوژی، رفاهی و توجه به مسائل محیط زیستی قابل قبول نیستند. اما همان‌طور که می‌دانید یکی از درخواست‌هایی که طرف ایرانی از مشارکت‌های جدید خود با پژو مدنظر داشت، این بود که خودروهای روزی که در اروپا عرضه می‌شوند نیز در ایران به تولید برسند. از سوی دیگر توجه داشته باشید، قیمت خودروهایی که در اروپا عرضه می‌شوند، با قیمت خودروهای از رده خارجی که در حال حاضر در ایران به تولید می‌رسند و متعلق به 30 سال پیش هستند، نمی‌تواند یکسان باشد؛ بنابراین این معجزه نمی‌تواند، اتفاق بیفتد. امروز در ایران و هیچ کشور دیگری نمی‌توانید، خودروهای به روز و با تکنولوژی بالا، با تجهیزات و امکانات جدید و تجهیزات محیط‌زیستی را با قیمت خودروهای 25 تا 30 سال پیش تولید کنید. بنابراین به اعتقاد من با دو رویکرد می‌توان نسبت به جذب خریداران برای خودروهای فعلی اقدام کرد. یکی از آنها افزایش قدرت خرید مصرفکنندگان است که باید امیدوار باشیم در ایران با رشد اقتصادی و ارائه تسهیلات خرید به مصرفکنندگان صورت بگیرد. درصورتی‌که قدرت خرید آنها افزایش پیدا کند؛ آنها می‌توانند همانند سایر مصرفکنندگان دنیا خودروهای به روز خریداری کنند. اتفاق مهم و اثرگذار دیگر در قیمت این خودروها افزایش داخلی‌سازی است. اگر صنعت قطعه‌سازی ایران قابلیت رقابت‌پذیری خود را نشان دهد می‌تواند با داخلی‌سازی که در ایران عملیاتی می‌شود، خود به خود کاهش قیمت خودرو صورت می‌گیرد که این موضوع در آینده خود را نشان خواهد داد. اما به‌طور کلی باید بگوییم که درخواست اینکه پژو-سیتروئن محصولات به روز داشته باشد با قیمت خودروهای گذشته امکان‌پذیر نیست. در این زمینه یک مثال باید ارائه کنم، شما در نظر بگیرید تولید خودرو با استاندارد یورو 6 نیازمند تجهیزات جدیدی است که قطعا رسیدن به این استاندارد نیازمند هزینه‌های بیشتر است که در قیمت خودرو نیز اثر خود را بر جای می‌گذارد.
قرار است در جوینت‌ونچر ایران‌خودرو و پژو، یک پلت‌فرم از سوی شما به ایران آورده شود و محصولاتی روی آن در کارخانه ایران خودرو به تولید برسد. حال در شرایطی که در پسا تحریم تلاش می‌شود زیرساخت‌های خودروسازی ایران بازسازی شود و از مرحله مونتاژ کاری گذر کنیم آیا با آوردن یک پلت‌فرم و تولید خودرو روی آن ایران خودروساز خواهد شد؟
در اختیار گذاشتن پلت‌فرم به شریک‌مان ایران‌خودرو برای توسعه محصول براساس توافقاتی است که میان ما صورت گرفته است. یکی از مفاد مهم قرارداد انتقال فناوری نیز همین موضوع بوده است. این بار اولی نیست که پژو در جهان چنین کاری را انجام می‌دهد. به‌طوری که ما در مشارکت با شرکای چینی‌مان نیز دقیقا چنین کاری را انجام دادیم. اگر به نتیجه فعالیت ما با چینی‌ها نگاهی بیندازید مشخص است که موفقیت‌آمیز بوده است. این موارد جزو قواعد بازی است و همه آن دست ما نیست. ایران خودرو نیز باید تلاش خود را کند، اما ما تجربه موفقی در این زمینه داشتیم که می‌تواند تکرار شود.
