طبق آمار، کمی بیش از ۲۳۶ هزار دستگاه انواع خودرو در کشور طی سه ماه ابتدایی امسال به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش حدوداً ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که وزارت صمت برنامه تولید یک میلیون و ۲۵۰ هزار دستگاهی را برای امسال خودروسازان در نظر گرفته و بنابراین آنها باید به طور متوسط در هر ماه حدود ۱۰۵ هزار دستگاه خودرو تولید کنند.

با در نظر گرفتن این عدد، تولید بهار خودروسازان باید از به حدود ۳۱۵ هزار دستگاه می‌رسید، اما حالا نزدیک به ۸۰ هزار دستگاه کمتر تولید شده است. اگر قرار باشد خودروسازان با همین فرمان پیش بروند، تیراز کل آنها در پایان سال به چیزی حدود ۹۵۰ هزار دستگاه خواهد رسید که نسبت به برنامه وزارت صمت، ۳۰۰ هزار دستگاه کمتر است.

بنابراین با توجه به ۹ ماه باقیمانده از سال، تحقق برنامه یک میلیون و ۲۵۰ هزار دستگاهی این وزارتخانه نیاز به تولید ماهانه بیش از ۱۱۰ هزار دستگاه محصول نیاز دارد. این در حالی است که خودروسازان می گویند با مشکل کمبود نقدینگی و همچنین چالش تأمین قطعات مواجه هستند و این موانع، سرعت تولید را کند کرده است.

مشکل نقدینگی اما بیش از هر مسئله‌ای ریشه در قیمت گذاری دستوری دارد، چه آنکه طبق این سیاست و آن طور که خودروسازان ادعا می‌کنند، تولید با زیان مواجه است و پول کافی برای تأمین قطعات به خزانه آنها واریز نمی‌شود. با این حال شورای رقابت همچنان بر قیمت گذاری دستوری تاکید دارد و دولت نیز با وجود برنامه‌هایی که برای اصلاح شیوه تعیین قیمت داشت، هنوز اقدامی در این مورد انجام نداده است.

همین چندی پیش وزیر صمت اعلام کرد طرحی برای اصلاح شیوه قیمت گذاری تهیه شده، طرحی که به نظر می‌رسد اساس آن بر مبنای واگذاری تعیین قیمت خودروهای کم تیراژ به خودروسازان و تداوم قیمت گذاری پرتیراژها توسط شورای رقابت است. این طرح اما هنوز تصویب نشده و بعید است در مدت زمان کوتاهی که از عمر دولت باقی مانده، اتفاق خاصی درباره آن رخ بدهد.

مسئله بعدی خودروسازان اما تحریم است که آن نیز فعلاً بلاتکلیف باقی مانده است. مشخص نیست ایران و آمریکا سرانجام چه زمانی به توافق بر سر احیای برجام و لغو تحریم می‌رسند. این بلاتکلیفی روی تولید خودرو اثر دارد، زیرا تحریم اجازه تأمین قطعات در بستری عادی را نمی‌دهد. بنابراین به نظر می‌رسد اگر قرار بر تحقق برنامه وزارت صمت باشد، اولاً باید شیوه قیمت گذاری اصلاح شود و ثانیاً تحریم‌ها کنار بروند.